Waarom, wanneer en hoe bescherm je je tegen de zon?

Wereldkankerdag: Interview met Dr. Nicole Ménard over huidkankerpreventie

Ter gelegenheid van Wereldkankerdag spraken we met Dr. Nicole Ménard, dermatoloog in Quimper (Frankrijk). Zij houdt zich dagelijks bezig met de opsporing en behandeling van huidkanker, een veelvoorkomend probleem in Bretagne. In dit interview deelt ze haar expertise en geeft ze praktische tips om de huid beter te beschermen en de juiste gewoonten aan te nemen in het dagelijks leven.

Waarom is preventie zo belangrijk in de strijd tegen huidkanker?

Dr. Ménard:

Huidkanker is een groot volksgezondheidsprobleem. Volgens Santé Publique France worden er jaarlijks tussen de 141.200 en 243.500 gevallen van huidkanker (carcinomen en melanomen) gediagnosticeerd in Frankrijk. Dit maakt huidkanker de meest voorkomende vorm van kanker. In de afgelopen dertig jaar is het aantal gevallen van melanoom zelfs vervijfvoudigd.

Meer dan 80% van de huidkankers wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan UV-straling (zowel natuurlijk als kunstmatig). Dit betekent dat ze grotendeels voorkomen kunnen worden door bewuster om te gaan met blootstelling aan de zon.

De gevaren van de zon worden vaak onderschat, terwijl UV-straling al sinds 1992 door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) als kankerverwekkend wordt beschouwd. Zodra de huid aan UV wordt blootgesteld, ontstaat er schade aan het DNA van de huidcellen, die gerepareerd moet worden. De huid heeft een beperkt "zonnekapitaal", oftewel het vermogen om zichzelf te herstellen na UV-blootstelling.

Alle huidtypes moeten worden beschermd

Ongeacht de huidskleur heeft iedereen een beperkt zonnekapitaal dat afneemt naarmate de huid vaker en intenser aan de zon wordt blootgesteld. Mensen met een lichte huid hebben een kleiner zonnekapitaal dan mensen met een donkere huid en lopen een groter risico op vroegtijdige huidveroudering, pigmentvlekken en huidkanker.

Vooral kinderen onder de 3 jaar en tieners moeten extra beschermd worden. Hun huid is dunner en kwetsbaarder, en zowel zonnebrand als langdurige blootstelling vóór de puberteit verhogen het risico op huidkanker op latere leeftijd.

Wat zijn de belangrijkste risicofactoren voor huidkanker?

Dr. Ménard:

De grootste risicofactor is blootstelling aan UV-straling. Vier op de vijf gevallen van huidkanker bij volwassenen zijn het gevolg van blootstelling aan de zon sinds de kindertijd.

• Zonnebrand op jonge leeftijd komt vaak voor bij melanoompatiënten. Mensen met een lichte huid, vooral met sproeten, zijn hier extra gevoelig voor.
  
  
• Chronische blootstelling aan de zon, bijvoorbeeld bij buitenwerkers zoals boeren, bouwvakkers, tuiniers en vissers, verhoogt het risico op huidkanker op de dagelijks blootgestelde lichaamsdelen.
  
  
• Familiaire voorgeschiedenis van huidkanker vergroot het risico, waardoor extra voorzichtigheid en bescherming noodzakelijk zijn.
  
  
• Veel moedervlekken (meer dan 50) of atypische moedervlekken vormen een risicofactor voor melanoom.
  
  
• Een verzwakt immuunsysteem, zoals bij mensen die een transplantatie hebben ondergaan of immunosuppressieve medicatie gebruiken, verhoogt het risico op huidkanker. Voor hen is zonbescherming essentieel.

Hoe kun je jezelf dagelijks beschermen tegen de zon?

Dr. Ménard:
We hebben allemaal een verantwoordelijkheid als het gaat om de gezondheid van onze huid. Door de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen, kunnen we de schadelijke effecten van UV-straling beperken en onze huid gezond houden.

De belangrijkste maatregelen om je te beschermen tegen de zon zijn:

• Vermijd de zon tijdens de piekuren (tussen 12.00 en 16.00 uur, of 11.00-17.00 uur voor gevoelige huidtypes), zelfs bij bewolkt weer. Een handige truc: als je schaduw korter is dan jezelf, betekent dit dat de UV-straling sterk is en extra bescherming nodig is.
  
  
• Zoek de schaduw op, maar onthoud dat UV-straling via reflectie op de grond alsnog de huid kan bereiken.
  
  
• Draag UV-werende kleding en accessoires, zoals hoeden met brede randen of petten met nekflap. UPF 50+ kleding biedt optimale bescherming, vooral bij watersporten of langdurige blootstelling.
  
  
• Bescherm je ogen met zonnebrillen van categorie CE 3 of CE 4 (voor op het water of in de sneeuw).
  
  
• Gebruik zonnebrandcrème met een breed spectrum UVA-logo en minimaal SPF 30 op onbedekte huiddelen. Vergeet niet dat een "totale bescherming" niet bestaat en dat zonnebrandcrème geen vrijbrief is om langer in de zon te blijven. Het is beter om kleding als bescherming te gebruiken, mede vanwege de milieu-impact van zonnebrandcrèmes.
  
  
• Volg de UV-index via weerapps of de Météo UV-app om te weten hoe lang je veilig in de zon kunt blijven, afhankelijk van je huidtype. Wees extra voorzichtig bij kinderen, of het nu zonnig of bewolkt is, want wolken stoppen UV-straling niet volledig.

Moeten we ons het hele jaar door beschermen?

Dr. Ménard:
Zonbescherming zou een dagelijkse gewoonte moeten zijn, niet alleen iets voor de zomer of het strand.

Veel mensen denken dat ze zich niet blootstellen aan de zon, terwijl ze onbewust dagelijks buitenactiviteiten ondernemen of via autoruiten UV-straling opvangen.

• Bescherm je huid van maart tot oktober, wanneer de UV-index 3 of hoger is.
• Ook in de winter, vooral in de bergen, is bescherming nodig, omdat sneeuw UV-straling sterk reflecteert.
• Vanaf april zijn de UV-niveaus net zo hoog als in de zomer, maar de meeste mensen beginnen pas in juli-augustus met zonbescherming. Dit is een misvatting, want ook op het schoolplein, op het voetbalveld of op een bouwplaats zijn de UV-stralen intens.

Maak van zonnebescherming een vaste gewoonte, vooral bij kinderen, om het risico op huidkanker op latere leeftijd te verminderen.

Welke signalen moeten alarmbellen doen rinkelen?

Dr. Ménard:
Je huid goed kennen en regelmatig controleren is essentieel om verdachte plekjes op tijd op te merken.

• Een wondje dat niet geneest, een korstje of een vlekje dat pijnlijk blijft, kan een teken zijn van huidkanker.
• Een moedervlek die van grootte, kleur of vorm verandert of een nieuwe moedervlek die er anders uitziet dan de rest, verdient extra aandacht.

Gebruik de ABCDE-regel om een melanoom te herkennen:

• Asymmetrie
• Bezit onregelmatige randen
• Color (kleurverschil)
• Diameter groter dan 6 mm
• Evolutie (verandering in vorm of grootte)

Bij twijfel: raadpleeg je huisarts voor een specialistische beoordeling.

Bron: https://hebjehuidlief.nl/hoe-herken-je-huidkanker/

Belangrijkste boodschap?

Dr. Ménard:

Bewustwording van UV-risico's, zowel individueel als op overheidsniveau, is de sleutel tot minder huidkanker.

🚫 Er bestaat geen "gezonde" bruine kleur: een gebruinde huid is een beschadigde huid.

💡 Begin jong met zonnebescherming en bescherm jezelf, ongeacht je leeftijd om je zonnekapitaal te behouden.

Wil je meer weten over de UV-index? Bezoek www.soleil.info of download de Météo UV-app. ☀️